Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego we Włocławku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 grudnia 2023 r.

Sąd Okręgowy we Włocławku Sekcja Odwoławcza I Wydziału Cywilnego

w składzie:

Przewodniczący: SSO Mariusz Nazdrowicz

po rozpoznaniu w dniu 12 grudnia 2023 r. we Włocławku

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) S.A. z siedzibą we W. (poprzednio: (...)
S.A. z siedzibą we W.)

przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego we Włocławku

z dnia 21 września 2022 r., sygn. akt I C 663/21 upr

I.  prostuje omyłkę pisarską w rubrum zaskarżonego wyroku w ten sposób, że w miejsce błędnego oznaczenia powoda: (...) S.A. z siedzibą we W.” wpisuje prawidłowo: ,,(...) S.A. z siedzibą we W., poprzednio: (...) S.A. z siedzibą we W.”;

II.  zmienia zaskarżony wyrok w punktach 2 (drugim), 3 (trzecim) i 4 (czwartym) w ten sposób, że:

1.  oddala powództwo w pozostałej części;

2.  zasądza od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda (...) S.A. z siedzibą we W. kwotę 1.853,94 zł (jeden tysiąc osiemset pięćdziesiąt trzy złote dziewięćdziesiąt cztery grosze) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia prawomocności wyroku do dnia zapłaty;

3.  nakazuje pobrać na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego we Włocławku tytułem zwrotu nieuiszczonych kosztów sądowych poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa:

a)  od powoda (...) S.A. z siedzibą we W. kwotę 97,82 zł (dziewięćdziesiąt siedem złotych osiemdziesiąt dwa grosze);

b)  od pozwanego (...) S.A. z siedzibą
w W. kwotę 989,05 zł (dziewięćset osiemdziesiąt dziewięć złotych
pięć groszy);

III.  oddala apelację w pozostałej części;

IV.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.111,50 zł (jeden tysiąc sto jedenaście złotych pięćdziesiąt groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu za drugą instancję wraz
z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się rozstrzygnięcia
w przedmiocie kosztów postępowania odwoławczego do dnia zapłaty.

SSO Mariusz Nazdrowicz

Sygn. akt I 1 Ca 484/22

Włocławek, dnia 12 grudnia 2023 r.

ZARZĄDZENIE

1.  odnotować i zakreślić numer sprawy w rep. Ca;

2.  odpisy wyroku doręczyć pełnomocnikom stron – poprzez PI (bez pouczeń dot. zaskarżalności);

3.  proszę wszyć do akt pełny odpis z KRS powoda;

4.  przedłożyć z wnioskiem o uzasadnienie lub po upływie terminu do jego wniesienia
i dołączeniu e.p.o. akta sprawy zwrócić Sądowi Rejonowemu we Włocławku.

SSO Mariusz Nazdrowicz

I 1 Ca 484/22

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Rejonowy we Włocławku zasądził od pozwanego (...) S. A. z siedzibą w W. na rzecz powoda (...) S.A. z siedzibą we W. (obecnie (...) S.A. z siedzibą we W.) łącznie kwotę 5739,66 zł (z ustawowymi odsetkami za opóźnienie bliżej określonymi w sentencji) tytułem odszkodowania za uszkodzony w kolizji drogowej samochód (stanowiący własność poprzednika prawnego powoda, a której sprawca był objęty ochroną ubezpieczeniową świadczoną przez pozwanego w ramach obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych) oraz zwrotu kosztów (492 zł) prywatnej opinii – kalkulacji naprawy (pkt. 1 i 2 wyroku), zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1317 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt 3) oraz nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego we Włocławku kwotę 1068,87 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa.

Apelację od tego wyroku wniósł pozwany zarzucając zarówno obrazę przepisów prawa procesowego jak i materialnego.

W ramach pierwszej grupy zarzutów wskazał na naruszenia art. 233 § 1 kpc z uwagi na zaniechanie wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego i nieuzasadnione nadanie wyższej rangi dowodowi z opinii biegłego (wskazującej na hipotetyczny koszt naprawy pojazdu wynoszący 8672.36 zł) niż zeznaniom świadka W. S. podającego rzeczywisty jej koszt oraz art. 232 kpc w zw. z art. 6 kc wskutek błędnego przyjęcia, że powód udowodnił zasadności swoich roszczeń. Naruszenia przepisów prawnomaterialnych skarżący dopatrywał się w błędnej wykładni art. 361 § 1 i 2 kc oraz art. 363 § 1 kc w zw. z art. 822 kc wobec przyjęcia, że odszkodowanie powinno odpowiadać hipotetycznym, a nie rzeczywistym kosztom naprawy oraz niezasadne uznanie, że powodowi przysługuje zwrot sporządzenia prywatnej ekspertyzy. Powołując się na powyższe apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie kosztów procesu za obie instancje.

Powód w odpowiedzi na apelację wniósł o jej oddalenie i zasadzenie kosztów procesu za drugą instancję.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jedynie w niewielkiej części okazała się zasadna.

Przed przystąpieniem do omówienia zasadności zarzutów apelacyjnych niezbędne jest w pierwszej kolejności zwrócenie uwagi na ich częściowo wadliwą konstrukcję. Analiza zarzutu naruszenia art. 233 § 1 kpc wskazuje bowiem, że skarżący kwestionuje za jego pomocą dokonaną przez Sąd meriti ocenę prawną poddanego pod osąd roszczenia. Tego rodzaju wadliwość może być zwalczana wyłącznie za pomocą zarzutów naruszenia prawa materialnego. Należało zatem przyjąć, że zarzut ten jest uzupełnieniem zarzutu obrazy przepisów art. 361 § 1 i 2 kc oraz art. 363 § 1 kc w zw. z art. 822 kc. Z kolei zarzut niesprostania przez powoda ciężarowi dowodzenia w niniejszej sprawie zawiera błędne powołanie art. 232 kpc w zw. z art. 6 kc. Pierwszy z tych przepisów – w części, do której nawiązuje apelujący – skierowany jest do stron procesu, a nie Sądu. Natomiast drugi dotyczy określenia rozkładu ciężaru dowodów, a tą kwestię Sąd a quo rozstrzygnął tak, jak uważa w apelacji strona pozwana. W istocie zatem skarżący formułując wspomniany zarzut nawiązuje do art. 233 § 1 kpc, gdyż zarzut nieprawidłowego przyjęcia, że druga strona wykazała swoje roszczenie lub twierdzenia polega na kwestionowaniu ustaleń sądowych dokonanych na podstawie przeprowadzonego postępowania dowodowego. Jednakże – jak przed chwilą wspomniano – w rozpatrywanej sprawie spór ogniskował wokół kwestii prawnych, a nie udowodnienia faktów.

Sąd I instancji dokonał prawidłowych i przydatnych do rozstrzygnięcia sprawy ustaleń faktycznych. W rzeczywistości nie zostały one zanegowane w apelacji i Sąd odwoławczy przyjął je jako własne czyniąc podstawą orzekania w postępowaniu apelacyjnym.

Zarzut naruszenia wskazanych w środku odwoławczym pozwanego przepisów prawa materialnego w części dotyczącej zasądzenia odszkodowania za uszkodzony w kolizji samochód pozbawiony był słuszności.

Ubezpieczyciel odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego ponosi odpowiedzialność w granicach odpowiedzialności sprawcy szkody i w takich też granicach ustalane jest i wypłacane odszkodowanie (art. 436 § 1 i 2 w zw. z art. 363 § 2 iart. 361 § 2 oraz art. 822 § 1 kc w zw. z art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych – tekst jedn.: Dz.U.2023.2500). Odszkodowanie ustala się z jednej strony respektując zasadę pełnego odszkodowania, a z drugiej nie przekraczając wysokości faktycznie doznanej przez poszkodowanego szkody. W orzecznictwie Sądu Najwyższego na przestrzeni wielu lat wykształciły się rozwiązania wyznaczające zasady ustalania przedmiotowego odszkodowania. Przede wszystkim dla powstania odpowiedzialności odszkodowawczej miarodajny jest moment zaistnienia szkody w postaci uszkodzenia pojazdu w wyniku kolizji drogowej. Tym samym obowiązek odszkodowawczy ubezpieczyciela sprawcy tej kolizji powstaje z chwilą wyrządzenia pokrzywdzonemu szkody. Dla powstania stosownego roszczenia nie mają więc znaczenia późniejsze zdarzenia takie jak naprawa uszkodzonego pojazdu (rzeczywista naprawa nie stanowi warunku dochodzenia odszkodowania) czy sprzedaż bez dokonanej naprawy. W tej ostatniej sytuacji nie można ograniczać wysokości odszkodowania do różnicy między wartością pojazdu przed uszkodzeniem a uzyskaną przez poszkodowanego ceną sprzedaży. Zbycie rzeczy jest uprawnieniem właściciela, tak samo jak korzystanie z niej. Skorzystanie z tego uprawnienia nie może ograniczać wysokości należnego poszkodowanemu odszkodowania – ubezpieczyciel sprawcy szkody powinien bowiem wyrównać uszczerbek w majątku poszkodowanego w pełnej wysokości szkody. W przypadku naprawienia pojazdu odszkodowanie nie ogranicza się do równowartości wydatków poniesionych na naprawę, lecz powinno być ustalone jako równowartość hipotetycznie określonych kosztów przywrócenia samochodu do stanu poprzedniego, każdorazowo obejmując niezbędne i ekonomicznie uzasadnione koszty naprawy. Inaczej mówiąc nic nie stoi na przeszkodzie ustaleniu tak rozumianego odszkodowania w sytuacji, gdy wcześniej dojdzie do naprawy pojazdu. Jej dokonanie przed uzyskaniem świadczenia od ubezpieczyciela, w tym koszt i faktyczny zakres nie ma zasadniczego wpływu na sposób określenia odszkodowania. Jeżeli ubezpieczyciel wykaże, że wypłata odszkodowania w żądanej wysokości prowadzi do wzrostu wartości pojazdu odszkodowanie może ulec obniżeniu o kwotę odpowiadającą temu wzrostowi (z wyjątkowo bogatego orzecznictwa przykładowo uchwała 7 sędziów Sądu Najwyższego z 12 kwietnia 2012 roku III CZP 80/11 OSNC 2012/10/112, postanowienia tego Sądu: z 7 grudnia 2018 r. III CZP 51/18 OSNC 2019/9/94, z 7 grudnia 2018 r. III CZP 74/18 nie publ., LEX nr 2634056 i z 20 lutego 2019 r. III CZP 91/18 nie publ., LEX nr 2622311 oraz wyrok Sądu Najwyższego z 3 kwietnia 2019r. II CSK 100/18 nie publ., LEX nr 2648598 i dalsze liczne wskazane tam judykaty).

Sąd Okręgowy we Włocławku rozpoznający apelację reguły powyższe w pełni akceptuje, czemu niejednokrotnie dał już wyraz (ostatnio przykładowo w wyrokach: z 10 marca 2022r. I 1 Ca 361/21 nie publ., LEX nr 3580443, z 7 lutego 2022r. I 1 Ca 201/21, z 23 grudnia 2021r. I 1 Ca 178/21 i z 1 września 2022r. I 1 Ca 434/21 nie publ., LEX nr 3472575) i nie ma potrzeby powielania argumentów przemawiających za ich stosowaniem. Można jedynie dodać, że wspomniane ukształtowane zasady pozwalają na ustalenie odszkodowania w oparciu o pewne jednolite, identyfikowane w tożsamy sposób, obiektywnie weryfikowalne, hipotetyczne kryteria. Dzięki temu nie dochodzi do zróżnicowania sytuacji poszkodowanych ze względu na to, czy doszło już do naprawy uszkodzonego samochodu czy też nie i np. nastąpiła jego sprzedaż, czy też pojazd nie został naprawiony i w dalszym ciągu pozostaje własnością pokrzywdzonego, a ten nie chce lub nie może (z uwagi na np. brak środków) go naprawić. Odstępstwo od dotychczasowych reguł skutkowałoby koniecznością przyjęcia, że w tym ostatnim przykładzie poszkodowanemu w ogóle nie przysługiwałoby odszkodowanie, co z oczywistych przyczyn nie jest do zaakceptowania.

Z powyższego wynika, że Sąd I instancji prawidłowo uznał, że należało uwzględnić koszt hipotetycznej naprawy, a nie rzeczywistej. Nie ma tutaj znaczenia – wbrew sugestiom ubezpieczyciela – subiektywne przekonanie właściciela pojazdu o jego doprowadzeniu do stanu przed wypadkiem dokonanymi we własnym zakresie naprawami. W pełni zasadnie bowiem powód wskazał w odpowiedzi na apelację, że stan nie obejmuje tylko wyglądu pojazdu, ale również zastosowanie tych samych części i technologii co przed zdarzeniem. Dopiero wtedy ma miejsce przywrócenie samochodu do stanu przed szkody pod względem bezpieczeństwa, trwałości, niezawodności i estetyki.

Trafnie natomiast ubezpieczyciel zarzucił, że nie było podstaw do uwzględnienia powództwa w części dotyczącej refundacji kosztów wykonanej ekspertyzy. Poszkodowanemu (i cesjonariuszowi) przysługuje co do zasady od zakładu ubezpieczeń zwrot kosztów prywatnej opinii rzeczoznawcy, jeżeli jej sporządzenie było niezbędne do efektywnego dochodzenia odszkodowania, a więc jeżeli wydatek ten pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym z wypadkiem (uchwały Sądu Najwyższego z 29 maja 2019r. III CZP 68/18 OSNC 2019/10/98 i z 2 września 2019r. III CZP 99/18 OSNC 2020/2/13. Jednocześnie to, że cesjonariusz prowadzi działalność gospodarczą obejmującą nabywanie i dochodzenie roszczeń odszkodowanych nie wyklucza samo w sobie możliwości dochodzenia od ubezpieczyciela równowartości kosztów zleconej ekspertyzy. Wszystko jednak zależy od okoliczności konkretnej sprawy. W rozpatrywanym przypadku – pomijając już inne kwestie – powód nie udowodnił, by poniósł koszty wspomnianej pozasądowej opinii. Przedłożył jedynie fakturę VAT opiewającą na kwotę 492 zł, z której jednak w żaden sposób nie wynika, by była ona związana z oszacowaniem przedmiotowej szkody. Brak bowiem jej jakiegokolwiek zindywidualizowania. Na jej podstawie nie sposób więc przyjąć, by dotyczyła ona pojazdu będącego własnością W. S..

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy we Włocławku na podstawie art. 386 § 1 kpc zmienił zaskarżony wyrok we wskazanym zakresie oddalając apelację w pozostałej części (art. 385 kpc.).

Zmiana kwestionowanego wyroku pociągnęła za sobą konieczność modyfikacji rozstrzygnięcia o kosztach procesu i należnych Skarbowi Państwa nieuiszczonych kosztach sądowych (wynagrodzenie biegłego w kwocie 1068,87 zł). Podstawą orzeczenia o kosztach procesu był przepis art. 100 kpc. Powód dochodził łącznie kwoty 5739, 66 zł, a zasądzono na jego rzecz 5247,66 zł. Wygrał więc sprawę w 91%. Jego koszty to opłata od pozwu (400 zł), wynagrodzenie reprezentującego go adwokata (1800 zł - § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie – tekst jedn.: Dz.U.2023.1964) oraz opłata od pełnomocnictwa (17 zł) – razem 2217 zł. Z kolei koszty pozwanego to wynagrodzenie radcy prawnego (1800 zł - § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych – tekst jedn.: Dz. U. 2023.1935) i opłata od pełnomocnictwa (17 zł) – łącznie 1817 zł. Pozwany powinien zwrócić powodowi 91% poniesionych kosztów, czyli kwotę 2017,47 zł (91% x 2217 zł). Z kolei jemu należał się zwrot 163,53 zł (9% x 1817 zł). Różnica na rzecz powoda to kwota 1853, 94 zł (2017,47 zł - 163,53 zł). Jeżeli chodzi o wspomniane koszty sądowe Skarbu Państwa to podstawą ich rozliczenia był przepis art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn.: Dz.U.2023.1144). Od pozwanego należało pobrać 91% tych kosztów (989,05 zł), a od powoda pozostałą część (97,82 zł).

Apelacja pozwanego została uwzględniona w 91%, a więc także i tutaj znalazł zastosowanie przepis art. 100 kpc. Koszty powoda w postępowaniu apelacyjnym to wynagrodzenie adwokata, który przystąpił do sprawy w postępowaniu odwoławczym (1350 zł - § 2 pkt 4 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia w sprawie opłat za czynności adwokackie), a pozwanego opłata od apelacji (400 zł) i wynagrodzenie radcy prawnego (900 zł - § 2 pkt 4 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia w sprawie opłat za czynności radców prawnych) – łącznie 1300 zł. Powodowi przysługiwał zwrot kosztów w wysokości 1228,50 zł (91% x 1350), a pozwanemu 117 zł (1300 zł x 9%). Różnicę w kwocie 1111,50 zł (1228, 50 zł – 117 zł) zasądzono na rzecz powoda w punkcie IV wyroku.

Na podstawie art. 350 § 1 i 3 kpc Sąd Okręgowy sprostował omyłki pisarskie w oznaczeniu strony powodowej.

SSO Mariusz Nazdrowicz