Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego we Włocławku

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Rejonowy we Włocławku – uznając, że nie doszło do skutecznego wypowiedzenia łączącej strony umowy pożyczki z 2 lutego 2021 r., a weksel in blanco został wypełniony niezgodnie z deklaracją wekslową – oddalił powództwo (...) S.A. z siedzibą w W. o zasądzenie na jego rzecz od pozwanej M. M. kwoty 7.392,28 zł wraz z umownymi odsetkami za opóźnienie w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 14 grudnia 2022 r. do dnia zapłaty (pkt 1). Tytułem zwrotu kosztów procesu zasądził od powoda na rzecz pozwanej kwotę 1800 zł wraz z odsetkami, o których mowa w art. 98 § 1 ¹ k.p.c. (pkt 2.).

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód. Zaskarżając go w całości domagał się zmiany wyroku i uwzględnienia powództwa w całości, ewentualnie jego uchylenia
i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji. Wniósł też o zasądzenie od pozwanej na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje. Wydanemu orzeczeniu zarzucił naruszenie:

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez błędne przyjęcie, że dowody przedłożone przez powoda nie wykazują skutecznego wypowiedzenia umowy, a także błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że powód nie miał możliwości wezwania pozwanej do zapłaty ani wypowiedzenia umowy, gdyż nie było zadłużenia w wymaganej wysokości,

- art. 3 k.p.c., art. 227 k.p.c., art. 232 k.p.c. i art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 6 k.c. oraz art. 10 ustawy z 28 kwietnia 1936 r. – „Prawo wekslowe” (tekst jedn.: Dz.U.2022.282 – dalej: ,, prawo wekslowe ’’) poprzez nieuwzględnienie powództwa w całości, podczas gdy powód oparł roszczenie na przedstawionym do zapłaty prawidłowo wypełnionym i ważnym dokumencie wekslowym, a pozwana nie złożyła skutecznie wniosków dowodowych przeciwko żądaniu pozwu ani nie wykazała, że jest ono niezasadne,

- art. 10 w zw. z art. 48 prawa wekslowego i art. 6 k.c. poprzez przyjęcie, że ciężar dowodu w sprawie spoczywał powodzie, podczas gdy powództwo zostało oparte na wekslu in blanco i miała ona charakter sprawy wekslowej powodując, że obowiązek udowodnienia wad wypełnionego weksla, niezgodności z deklaracją wekslową czy też nieistnienia zobowiązania, bądź wykazania, że nie opiewa ono na kwotę wskazaną w treści weksla zgodnie z zawartym porozumieniem obarcza pozwaną, a nie powoda,

- art. 36a ustawy z 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (tekst jedn.: Dz.U. 2024.123 – dalej: ,, u.k.k.” poprzez jego niezastosowanie, co skutkowało odmową zasądzenia całości kwot z tytułu pozaodsetkowych kosztów kredytu konsumenckiego, jeżeli koszty mieszczące się w limicie wprowadzonym przez ten przepis są wyłączone spod możliwości badania, czy stosowne postanowienia stanowią niedozwolone klauzule umowne,

- art. 36a u.k.k. poprzez przyjęcie, że wysokość prowizji i opłaty za (...)
w umowie pożyczki nr (...) jest niedopuszczalna, jeżeli łączna kwota powyższych kosztów wraz z opłatą przygotowawczą nie przekracza limitu pozaodsetkowych kosztów,

- art. 385 ¹ § 1 k.c. w zw. z art. 353 ¹ k.c. i art. 5 k.c. poprzez ich błędne zastosowanie do opłat w postaci prowizji i opłaty za (...) oraz uznanie ich za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i stanowiące niedozwolone klauzule umowne,

- art. 359 § 1 k.c. w zw. pkt 1.2 umowy pożyczki poprzez przyjęcie, że powodowi nie należą się odsetki umowne w pełnej wysokości, podczas gdy wynikają one z czynności prawnej, tj. zawartej umowy pożyczki, która została wypowiedziana z winy pozwanej.

W odpowiedzi na apelację pozwana wniosła o jej oddalenie oraz zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda jako pozbawiona uzasadnionych podstaw podlegała oddaleniu.

W pierwszej kolejności należy stwierdzić, że Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych
i przydatnych dla rozstrzygnięcia sprawy ustaleń faktycznych. Poprzedził je również prawidłową oceną zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, która nie przekroczyła granic określonych w art. 233 § 1 k.p.c. Ustalenia te Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje za własne, czyniąc je zarazem podstawą orzekania.

W okolicznościach sprawy zarzuty błędu w ustaleniach faktycznych czy naruszenia szeregu przepisów prawa procesowego (tj. art. 3 k.p.c., art. 227 k.p.c., art. 232 k.p.c. i art. 233 § 1 k.p.c.) należało potraktować jako uzupełnienie podniesionych w apelacji zarzutów materialnoprawnych. Analiza treści wywiedzionego środka odwoławczego wskazuje,
że powód w istocie nie kwestionował ustaleń faktycznych Sądu I instancji, a jedynie nie zgadzał się z dokonaną przez Sąd oceną prawną zgłoszonego żądania. Zdaniem apelującego wadliwość rozstrzygnięcia była skutkiem nieprawidłowego rozłożenia ciężaru dowodu między stronami, a w zasadzie przyjęcia, że to powód, choć dochodził wierzytelności wekslowej, zgodnie z wymogami art. 3 k.p.c., art. 232 k.p.c. i art. 6 k.c. zobowiązany był wykazać zasadność swego roszczenia, w tym jego wysokość i wymagalność. Ponadto na etapie postępowania odwoławczego spór między stronami koncentrował się na zagadnieniu, czy postanowienia umowy pożyczki łączącej strony – tak jak uznał Sąd Rejonowy – zawierają klauzule niedozwolone w przyjętych rozwiązaniach umownych odnoszących się do tzw. pozaodsetkowych kosztów pożyczki, tj. prowizji i opłaty za (...).

Chybione okazały się przede wszystkim zarzuty apelacji dotyczące nieprawidłowego rozkładu ciężaru dowodu i naruszenia przepisów prawa wekslowego, a zwłaszcza art. 10 w/w ustawy. Nie ulega wątpliwości, że weksel in blanco może być środkiem zabezpieczenia wierzytelności wynikających z różnorodnych stosunków prawnych, choćby tak jak w niniejszej sprawie z umowy pożyczki. Zobowiązanie to ma charakter samodzielny i abstrakcyjny, a więc niezależny od podstawy prawnej, która spowodowała jego zaciągnięcie. Wręczając i przyjmując weksel strony obejmują swoją wolą jego funkcje zabezpieczającą, z której wynika, że inkorporowana w nim wierzytelność ma ułatwić zaspokojenie wierzyciela. Dochodząc wierzytelności wekslowej, wierzyciel nie musi wykazywać podstawy prawnej zobowiązania, może powołać się tylko na treść weksla.

Jednak w stosunkach między wystawcą a remitentem samodzielność zobowiązania wekslowego ulega złagodzeniu. Jeżeli zobowiązanie wekslowe jest ważne, wystawca może (w braku skutecznych zarzutów wekslowych) przeciwstawić zarzuty oparte na jego stosunkach osobistych z wierzycielem, czyli zarzutach dotyczących stosunku podstawowego. Może on kwestionować samo istnienie lub rozmiar roszczenia wekslowego ze względu na jego związek ze stosunkiem podstawowym. Zabezpieczenie z natury rzeczy ma charakter pochodny i uzależniony od istnienia zobowiązania, które zabezpiecza. Skoro weksel jedynie zabezpiecza wierzytelność cywilną i ma ułatwić zaspokojenie wierzyciela w ramach stosunku podstawowego, dłużnikowi przysługują przeciwko roszczeniu wekslowemu te wszystkie zarzuty, jakie mu przysługują przeciwko roszczeniu cywilnemu. Odwołanie się do stosunku podstawowego prowadzi do uwzględnienia tego stosunku w ramach oceny zasadności dochodzonego roszczenia wekslowego. Stosunek ten rozstrzyga o tym czy i w jakim zakresie istnieje po stronie dłużnika zobowiązanie wekslowe zaciągnięte w celu zabezpieczenia wierzytelności. Nie dochodzi jednak do zmiany powództwa, gdyż przedmiotem rozpoznania jest nadal to samo roszczenie wekslowe. Zarazem ciężar dowodu, iż zdarzenie, w związku
z którym wystawca podpisał weksel nie istnieje, względnie zakres odpowiedzialności wystawcy jest mniejszy niż wynika to z treści weksla, spoczywa właśnie na wystawcy
(v. wyroki Sądu Najwyższego z 29 października 2020 r., V CSK 575/18, Lex nr 3077095,
z 3 lutego 2016 r., V CSK 314/15, Lex nr 2026403, postanowienie Sądu Najwyższego
z 6 grudnia 2018 r., V CSK 255/18, Lex nr 2627509). Tak też przyjął Sąd a quo i żadnego błędu tu nie popełnił. Natomiast zupełnie inną kwestią jest to, czy strona pozwana sprostała temu obowiązkowi.

Niewątpliwie powód w niniejszej sprawie dochodził zapłaty kwoty 7392,28 zł wraz
z odsetkami w oparciu o weksel in blanco. Niemniej M. M. w sprzeciwie od nakazu zapłaty podniosła m.in. zarzut wypełnienia weksla niezgodnie z deklaracją wekslową i inne zarzuty odwołujące się do stosunku podstawowego, który ten weksel zabezpieczał. Wbrew zarzutom apelacji pozwana – powołując się na abuzywność postanowień umownych dotyczących pozaodsetkowych kosztów kredytu ( o czym za chwilę będzie mowa szerzej) – sprostała ciężarowi wykazania, że nie zaistniały określone w deklaracji wekslowej podstawy do wypełnienia weksla in blanco. Trzeba też podkreślić, że niezależnie od podniesionych zarzutów - z uwagi na fakt, że jest ona konsumentem - obowiązkiem Sądu Rejonowego, w ramach oceny zasadności dochodzonego roszczenia, było zbadanie z urzędu treści stosunku podstawowego łączącego wystawcę oraz wierzyciela wekslowego, wynikającego z zawartej przez strony umowy pożyczki konsumenckiej z uwagi na potencjalne ryzyko istnienia w niej klauzul abuzywnych (wyrok TSUE z 7 listopada 2019 r., Lex nr 2735813, wydany w połączonych sprawach C-419/18 i C-483/18, również dotyczących (...) S.A.).

Przechodząc zatem do oceny postanowień umowy pożyczki zastrzegających obowiązek zapłaty prowizji i opłaty za (...) pod kątem ich niedozwolonego charakteru Sąd Rejonowy słusznie uznał je za abuzywne i jako takie niewiążące strony. Przede wszystkim w sprawie nie było sporne, że pozwana jako konsument w rozumieniu art. 22 ¹ k.c. zawarła z powodem, będącym przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą w zakresie udzielania pożyczek gotówkowych i posługującym się wzorcami umownymi, umowę pożyczki nr (...) z 2 lutego 2021 r. Co więcej, skoro powód bazuje zawsze na tych samych warunkach w stosunku do każdego klienta, zaś pożyczkobiorca może się zgodzić na zawarcie umowy z zaakceptowaniem wszystkich przedstawionych warunków lub się nie zgodzić, nie ulega wątpliwości, że postanowienia umowy pożyczki nie zostały między jej stronami uzgodnione w sposób indywidualny (w drodze negocjacji). Należności określone
w umowie jako prowizja i opłata za (...) nie są też świadczeniem głównym stron umowy pożyczki w rozumieniu art. 385 ¹ § 1 k.c.

Sąd odwoławczy nie podziela również poglądu powoda, że wprowadzenie do ustawy o kredycie konsumenckim konstrukcji maksymalnych pozaodsetkowych kosztów kredytu wyłącza możliwość badania przez Sąd, czy zapisy umowne przewidujące tego rodzaju koszty (nieprzekraczające limitu określonego w art. 36a u.k.k.) stanowią niedozwolone klauzule umowne w rozumieniu art. 385 ¹ k.c. Stanowisko to potwierdza choćby wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 26 marca 2020 r. (wydany w sprawie dotyczącej (...) S.A.
o sygn. C-779/18, Lex nr 2870003). Także w orzecznictwie Sądu Najwyższego szeroko przyjmuje się, iż okoliczność, że pozaodsetkowe koszty kredytu konsumenckiego nie przekraczają wysokości określonej w art. 36a ust. 1 i 2 u.k.k. nie wyłącza oceny, czy postanowienia określające te koszty są niedozwolone w myśl art. 385 ¹ § 1 k.c. (v. uchwały Sądu Najwyższego z 26 października 2021 r., III CZP 42/20, Lex nr 3246814 i z 27 października 2021 r., III CZP 43/20, Lex nr 3246823).

Wobec powyższego postanowienia umowne dotyczące pozaodsetkowych kosztów kredytu mogły być poddane kontroli pod kątem ich potencjalnej abuzywności. Zarazem Sąd
I instancji trafie uznał (z przyczyn wskazanych w uzasadnieniu kwestionowanego orzeczenia) za niedozwolone postanowienia dotyczące prowizji i opłaty za (...). Już sama wysokość zakwestionowanych kosztów kredytu w odniesieniu do całkowitej kwoty kredytu (91,2 %) przesądza o niedozwolonych w tym zakresie klauzulach umownych. Nie sposób zarazem nie dostrzec, że łącznie z kwotą niezakwestionowanej prowizji przygotowawczej
w wysokości 528 zł, zastrzeżone w umowie pozaodsetkowe koszty kredytu odpowiadały 100 % kwoty wypłaconej pozwanej pożyczki.

Jedynie marginalnie można w tej sytuacji nadmienić, iż trudno przyjąć, że pozwana w sposób racjonalny wyraziła zgodę na zapisy odnoszące się do prowizji wynoszącej 4.572 zł, której wysokość stanowiła ponad 76 % wypłaconej kwoty pożyczki (6000 zł). Prowizja ta ewidentnie została ustalona na rażąco wysokim poziomie, w oderwaniu od rzeczywistych kosztów czynności (zwłaszcza że w umowie przewidziano także prowizję przygotowawczą). Wysokość omawianej opłaty, jak i wydatki składające się na nią nie poddają się też jakiejkolwiek weryfikacji, chociaż zgodnie z zasadami uczciwego i rzetelnego obrotu na rynku kapitałowym umowa pożyczki powinna jasno określać, które opłaty i prowizje stanowią zysk pożyczkodawcy, a które są pobierane na pokrycie konkretnych kosztów ponoszonych przez niego w związku z zawartą umową i jej obsługą. I choć pożyczkodawca nie ma obowiązku szczegółowego określenia w umowie charakteru wszystkich świadczonych usług w zamian za koszty lub prowizje w niej przewidziane konieczne jest jednak, po pierwsze, aby można było racjonalnie zrozumieć lub wywnioskować z umowy rozpatrywanej jako całość charakter faktycznie świadczonych usług, a po drugie, aby konsument był w stanie sprawdzić, czy poszczególne koszty lub usługi, którymi jest on obciążony, nie nakładają się na siebie. Wymagane jest nie tylko, aby dany warunek był przejrzysty i zrozumiały dla konsumenta pod względem gramatycznym, lecz również aby konsument był w stanie dokonać oceny, na podstawie dokładnych i zrozumianych kryteriów, wypływających dla niego z tego warunku skutków ekonomicznych (v. wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 3 października 2019 r., C-621/17, Lex nr 2723797 i z 23 listopada 2023 r., C-321/22, Lex nr 3629863). Takich informacji brak jest w umowie pożyczki. Także w toku postępowania pożyczkodawca poza ogólnymi wywodami co do sposobu oszacowania zastrzeżonych kosztów zawartymi w piśmie z 7 listopada 2023 r. nie wykazał, by żądana z tytułu prowizji kwota była uzasadniona i odzwierciedlała realne koszty obsługi umowy, jakiego rodzaju czynności podejmował w związku z obsługą udzielonej pożyczki i jakie faktycznie poniósł koszty. W konsekwencji należało stwierdzić, że prowizja została wyliczona w sposób arbitralny.

W odniesieniu do opłaty 900 zł za usługę (...) polegającej teoretycznie na możliwości jednorazowego odroczenia na wniosek konsumenta płatności dwóch rat albo czasowego obniżenia o 50% maksymalnie czterech rat, a także przyspieszeniu wypłaty pożyczki (z 14 do 10 dni) oraz pakietu powiadomień sms (k. 9). Opłatę tą należało uznać za zdecydowanie nieproporcjonalną do oferowanej usługi. Pakiet ten przewidywał teoretyczne udogodnienia, przy czym wynagrodzenie pożyczkodawcy za objęcie nim pożyczkobiorcy było niewspółmiernie wysokie do ewentualnej korzyści płynącej ze skorzystania z niego. Również warunki skorzystania z pakietu były obwarowane szeregiem formalności. Już tylko chęć skorzystania z pakietu wiązała się z koniecznością złożenia dodatkowego pisemnego oświadczenia nie w punkcie, w którym była zawierana umowa, lecz na adres centrali spółki. Złożenie stosownego wniosku nie było tym bardziej możliwe telefonicznie, mailowo ani za pośrednictwem strony internetowej, chociaż obecnie są to powszechnie stosowane środki komunikacji. Co więcej, aby w ogóle było możliwe skorzystanie z pakietu, pożyczkobiorca musiał dotychczas spłacić co najmniej dwie raty pożyczki. Musiał też to uczynić terminowo. Odroczenie rat bądź ich obniżenie nie było możliwe w razie opóźnienia się ze spłatą którejkolwiek z dotychczasowych rat. Stworzenie skomplikowanych warunków skorzystania z pakietu sprawia, że ma on wręcz charakter pozorny. Z powyższych względów zarzuty powoda dotyczące - jego zdaniem - wadliwego uznania za niedozwolone postanowień umownych zastrzegających obowiązek zapłaty prowizji w wysokości 4572 zł oraz wynagrodzenia za (...) w kwocie 900 zł, Sąd II instancji uznał za bezpodstawne.

W judykaturze utrwalone jest stanowisko, że konsekwencją abuzywności klauzuli jest jej bezskuteczność, która wynika z samego prawa i od samego początku
(v. uchwała Sądu Najwyższego z 7 maja 2021 r., III CZP 6/21, OSNC 2021/9/56). Zgodnie bowiem z art. 385 ¹ § 1 k.c. niedozwolone klauzule umowne nie wiążą zobowiązanego, co oznacza, że nie jest on zobowiązany do zapłaty tego rodzaju należności w żadnej części. Taka klauzula nie wiąże stron, co powoduje konieczność jej całkowitej eliminacji z zawartej umowy, w tym odpowiedniego przeliczenia odsetek naliczonych pierwotnie także od tych kwot i nie dochodzi tu do nieuprawnionej ingerencji w stosunek prawny łączący strony.

Aczkolwiek pozwana kwestionowała dopuszczalność naliczana odsetek od kwoty kredytu przeznaczonej na sfinansowanie kredytowanych kosztów (w tym prowizji przygotowawczej), Sąd Okręgowy podziela stanowisko Sądu Rejonowego - z przyczyn wskazanych w uzasadnieniu skarżonego orzeczenia - że możliwe jest naliczanie odsetek także od kredytowanych kosztów kredytu i nie było podstaw do uznania za skutecznie złożone oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego (art. 45 ust. 1 u.k.k.). Przepis art. 30 ust. 1 pkt 6 u.k.k. nie wymaga również odrębnego wskazania w umowie wyliczonej kwoty odsetek, a jedynie stopy oprocentowania kredytu. Niewątpliwie w aktualnym stanie prawnym nie jest dopuszczalne prezentowanie tej samej kwoty (np. prowizji) zarówno w ramach całkowitej kwoty kredytu jak i w kosztach kredytu i to nawet wówczas, gdy składniki kosztów kredytu są kredytowane, na co wyraźnie wskazuje treść art. 5 pkt 7 u.k.k. Brak jest jednak przeszkód prawnych do naliczania odsetek od części kapitału kredytu obejmującego kredytowane koszty ponoszone przez konsumenta w związku z umową o kredyt konsumencki. Należy pamiętać, że w prawie cywilnym, także w relacjach między przedsiębiorcami a konsumentami, generalnie obowiązuje zasada swobody umów. Ponadto przepisy zarówno ustawy o kredycie konsumenckim, jak i prawa bankowego nie wymagają, aby wypłata kredytu nastąpiła bezpośrednio do rąk konsumenta. Wypłata może być przecież dokonana także w celu pokrycia zobowiązań konsumenta, w tym zapłacenia kosztów związanych z kredytem (T. Czech „Kredyt konsumencki. Komentarz” wyd. II, Lex 2018, art. 5, teza 232; wyrok Sądu Najwyższego z 30 stycznia 2019 r. I NSK 9/18, Lex nr 2643248).

Nie było więc podstaw do zastosowania sankcji kredytu darmowego.

Mając powyższe na uwadze w niniejszej sprawie poza sporem pozostawało,
że pozwana w okresie od 2 lutego 2021 r. do chwili wytoczenia powództwa tj. do 9 marca 2023 r. uiściła na rzecz powoda kwotę 5.996 zł tytułem spłaty rat przedmiotowej umowy pożyczki (k. 65). Zarazem ostatnia wpłata miała miejsce 10 października 2022 r., a więc jeszcze przed sporządzeniem wezwania do zapłaty i wypowiedzenia umowy. Dlatego podzielając stanowisko Sądu Rejonowego co do niedozwolonego charakteru postanowienia umownego zastrzegającego prowizję w kwocie 4.572 zł oraz opłatę 900 zł za (...), pozwana zobowiązana była do zapłaty na rzecz pożyczkodawcy tytułem zawartej umowy: kwoty pożyczonego kapitału – 6.000 zł, zastrzeżonej prowizji przygotowawczej – 528 zł oraz odsetek umownych w wysokości 735,90 zł (7,07 % w stosunku rocznym, wyliczonych od kwoty 6528 zł). Wobec tego pozwana winna zwrócić powodowi łącznie kwotę 7263,90 zł
z tytułu udzielonej pożyczki. Biorąc pod uwagę, że pożyczka miała być spłacana w 36 ratach, miesięczna rata powinna wynosić 201,77 zł (35 rat) i 201,95 zł (1 ostatnia rata wyrównawcza). Do dnia wystosowania wezwania do zapłaty, tj. 17 października 2022 r. pozwana winna uregulować 20 rat, czyli 4.035,40 zł. Natomiast do chwili wypowiedzenia umowy, tj. 14 listopada 2022 r. powinna spłacić 21 rat, czyli kwotę 4237,17 zł. Mając na względzie, że pozwana do tego czasu uiściła 5.996 zł nie pozostawała wówczas w opóźnieniu z zapłatą i nie istniały podstawy do wypowiedzenia umowy, ani wcześniej do wezwania jej do zapłaty. Wobec tego dokonane wypowiedzenie Sąd Rejonowy słusznie uznał za bezskuteczne. Nie pozostawała ona w opóźnieniu również na dzień wniesienia pozwu, gdyż do marca 2023 r. powinna spłacić 5044,25 zł. Także w dniu wyrokowania umowa pożyczki z 2 lutego 2021 r. nadal obowiązywała, gdyż nie upłynął termin spłaty ostatniej raty pożyczki (który określono dzień 13 lutego 2024 r.). Zatem w chwili wniesienia pozwu (9 marca 2023 r.) jak też w chwili wyrokowania (5 grudnia 2023 r.) roszczenie powoda nie było jeszcze w całości wymagalne.

Aczkolwiek zadłużenie pozwanej z tytułu udzielonej pożyczki wynosi 1.267,90 zł (7.263,90 zł – 5.996 zł, bez odsetek za opóźnienie) zgodnie z art. 321 § 1 k.p.c. Sąd nie może wyrokować do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem, ani zasądzać ponad żądanie.
Z przytoczonego przepisu wynika, że Sąd związany jest żądaniem pozwu, w tym jego podstawą faktyczną. W procesie cywilnym zakres żądanej ochrony prawnej określa zarówno przedmiot postępowania, jak i przedmiot orzekania wyznaczony przez powoda żądaniem pozwu oraz wskazanymi okolicznościami faktycznymi żądanie to uzasadniającymi (art. 187
§ 1 pkt 2 k.p.c.). Granice sporu każdorazowo wyznacza zatem nie tylko treść żądania pozwu (treść wniosku o zasądzenie), ale i podstawa faktyczna powództwa, rozumiana jako okoliczności faktyczne powoływane dla uzasadnienia żądania (v. postanowienie Sądu Najwyższego z 2 lipca 2021 r., III CZP 39/20, Lex nr 3248225, wyrok Sądu Najwyższego
z 14 grudnia 2017 r., V CSK 121/17, Lex nr 2460480.). W niniejszej sprawie powód formułując żądanie pozwu powoływał się na fakt wypowiedzenia umowy. Okazało się ono jednak bezskuteczne. Roszczenie powoda nie było też wymagalne w całości ani w chwili wniesienia pozwu ani wyrokowania, gdyż do tego czasu termin spłaty pożyczki nie upłynął. Jednocześnie w toku postępowania powód nie zmienił skutecznie podstawy faktycznej żądania i nie wnosił o zasądzenie odpowiedniej sumy z tytułu wymagalnych rat pożyczki.

Przede wszystkim niniejsza sprawa toczyła się w postępowaniu uproszczonym,
w którym w myśl art. 505 ⁴ § 1 k.p.c. zmiana powództwa jest niedopuszczalna. Co więcej, niezależnie od niedopuszczalności zmiany powództwa w tym postępowaniu poprzez zgłoszenie ewentualnego żądania zasądzenia wymagalnych rat pożyczki przy uwzględnieniu treści art. 128 ¹ k.p.c. nie może być wystarczające do uznania wystąpienia ze wspomnianym nowym żądaniem zawarte w uzasadnieniu pisma z 7 listopada 2023 r. lakoniczne żądanie zasądzenia wymagalnych na dzień orzekania rat pożyczki, zgłoszone z ostrożności procesowej w przypadku uznania, że nie doszło do skutecznego wypowiedzenia umowy (k. 60). Z powyższych względów Sąd Rejonowy prawidłowo oddalił powództwo w całości.

Reasumując apelacja powoda okazała się bezzasadna i podlegała oddaleniu, o czym Sąd Okręgowy orzekł w punkcie I. (pierwszym) sentencji na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego rozstrzygnięto na podstawie art. 98 § 1 i 1 ¹ k.p.c. Pozwanej wygrywającej w całości postępowanie apelacyjne przysługiwał zwrot wszystkich poniesionych kosztów, sprowadzających się do wynagrodzenia reprezentującego ją radcy prawnego (900 zł - § 2 pkt 4 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych - tekst jedn.: Dz.U. 2023.1935).

SSO Mariusz Nazdrowicz

Sygn. akt I 1 Ca 69/24

Włocławek, 28 listopada 2024 r.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)
(...)

3.  (...)

SSO Mariusz Nazdrowicz