Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego we Włocławku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 stycznia 2020r.

Sąd Okręgowy we Włocławku Sekcja Odwoławcza I Wydziału Cywilnego

w składzie:

Przewodniczący:

SSO Mariusz Nazdrowicz

po rozpoznaniu w dniu 21 stycznia 2020 r. we Włocławku

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) S.A. w L.

przeciwko W. J. (1)

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego w Aleksandrowie Kujawskim

z dnia 8 maja 2019 r. , sygnatura akt I C 232/19 upr

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

1.  zasądza od pozwanej W. J. (1) na rzecz powoda (...) S.A. w L. kwotę 2313,28 zł (dwa tysiące trzysta trzynaście złotych dwadzieścia osiem groszy) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 11 lutego 2019 r. do dnia zapłaty;

2.  oddala powództwo w pozostałej części;

3.  zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 597,27 zł (pięćset dziewięćdziesiąt siedem złotych dwadzieścia dziewięć groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu;

II.  oddala apelację w pozostałej części;

III.  zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 603 (sześćset trzy) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za drugą instancję;

IV.  nakazuje pobrać od pozwanego (...) S.A. w L. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Aleksandrowie Kujawski kwotę 167,50 zł (sto sześćdziesiąt siedem złotych pięćdziesiąt groszy) tytułem kosztów sądowych w postępowaniu apelacyjnym, od uiszczenia których zwolniona była pozwana.

SSO Mariusz Nazdrowicz

Sygn. akt I 1 Ca 28/19

UZASADNIENIE

Apelacja skutkowała koniecznością zmiany zaskarżonego wyroku, aczkolwiek z innych przyczyn niż wskazane w środku odwoławczym.

Sąd Okręgowy we Włocławku przyjął za własne ustalenia Sądu

I instancji z modyfikacją w zakresie wypowiedzenia W. J. (1) umowy

z 27 czerwca 2017 roku. Z pisma (...) S.A. z dnia 9 sierpnia 2018 roku (k. 10) wynika bowiem jedynie to, że osoba o nazwisku najprawdopodobniej (...) podpisała dokument zatytułowany „Wypowiedzenie umowy pożyczki oraz ostateczne wezwanie do zapłaty”. Natomiast kwalifikacja tego pisma oraz wypływające stąd konsekwencje należą do sfery rozważań związanych z kwestiami materialnoprawnymi.

Przechodząc do oceny zasadności zarzutów apelacyjnych to apelująca niewątpliwie trafnie wskazuje, że w razie cofnięcia pozwu – o ile nie zachodzą przesłanki z art. 203 § 4 kpc – Sąd powinien umorzyć postępowanie na podstawie art. 355 § 1 kpc (który to przepis obowiązywał w tym brzmieniu do chwili wejścia w życie ustawy z dnia 4 lipca 2019 roku o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw – Dz. U. 2019.1469). Rzecz jednak w tym, że pismo powoda z dnia 25 kwietnia 2019 roku (którego odpisem dysponowała pozwana i które zostało dołączone do apelacji) zawierające cofnięcie pozwu nie zostało złożone do akt sprawy. Z notatki urzędowej sporządzonej przez Kierownika Sekretariatu I Wydziału Cywilnego Sądu Rejonowego w Aleksandrowie Kujawskim wynika, że nie odnotowano wpływu tego pisma do w/w Sądu. Zobowiązany do wyjaśnienia tej kwestii pełnomocnik powoda nie potwierdził, by wspomniane pismo wysłał do Sądu meriti. W tej sytuacji należało uznać, że nie doszło do cofnięcia pozwu, a tym samym brak było podstaw do umorzenia postępowania.

Zarzut braku skutecznego wypowiedzenia łączącej poprzednika prawnego powoda i skarżącą umowy okazał się zasadny, aczkolwiek – z przyczyn,

o których za chwilę będzie mowa – pozbawiony był prawnej doniosłości. Przede wszystkim umknęło uwadze Sądu a quo, że wypowiedzenie umowy – które jest jednostronną czynnością prawną kształtującą stosunek prawny, której celem jest rozwiązanie umowy – musi zostać dokonane w przypadku osób prawnych przez odpowiednią osobę, mającą stosowne umocowanie. Bez wykazania tego umocowania żadne skutki prawne nie powstają. Pożyczkodawca w żaden sposób nie wykazał, by osoba podpisująca się pod pismem z dnia 9 sierpnia 2018 roku była uprawniona do składania w jego imieniu takiego oświadczenia woli. Już choćby to sprawia, że wypowiedzenie było bezskuteczne. Niezależnie od tego w pełni należy podzielić wywody apelacji odnośnie naruszenia art. 61 § 1 kc. Gdyby bowiem nawet hipotetycznie założyć – choć brak jest ku temu jakichkolwiek podstaw – że zostało złożone oświadczenie woli o wypowiedzeniu przedmiotowej umowy to jego skuteczność uzależniona byłaby od przesłania go pozwanej tak, by mogła się zapoznać z treścią tegoż oświadczenia. Nic nie wskazuje, by miało to miejsce. Tym samym
w zespole wskazanych okoliczności nie sposób przyjąć, by doszło do wypowiedzenia umowy pożyczki z dnia 27 czerwca 2017 roku.

Jednakże w świetle jej postanowień zwrot pożyczki miał nastąpić w 24 miesięcznych ratach, a termin ostatniej przypadał na 28 czerwca 2019 roku. Biorąc pod uwagę wypływającą z art. 316 § 1 kpc konieczność uwzględnienia przez Sąd II instancji stanu rzeczy istniejącego w chwili wyrokowania to roszczenie o zwrot całej dochodzonej części pożyczki stało się wymagalne i nie sposób mówić o jego przedwczesności.

Aczkolwiek w apelacji nie został sformułowany zarzut obrazy

art. 385 ¹ kc to jednak Sąd odwoławczy ma obowiązek zastosować właściwe przepisy prawa materialnego, chociażby uchybienie w tym względzie nie zostało w niej wytknięte. Za niedozwoloną klauzulę umowną należało uznać postanowienie przedmiotowej umowy obciążające pozwaną opłatą przygotowawczą w kwocie 4790 złotych.

Kwestia możliwości uznania za abuzywną klauzuli przewidującej pozaodsetkowe koszty kredytu nie przekraczające maksymalnej ich wysokości wskazanej w art. 36 ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim (tekst jedn: Dz.U.2019.1083) jest nader sporna w orzecznictwie Sądów powszechnych. Według jednego ze stanowisk trudno uznać za sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco naruszające interesy konsumenta postanowienia umów, które są zgodne z rozwiązaniami ustawowymi, wprowadzonymi min. w celu ochrony konsumentów przed lichwą (przykładowo można ty wymienić: wyrok Sądu Okręgowego w Świdnicy z dnia 30 maja 2019 roku II Ca 453/19 nie publ., LEX nr 2691339 i dalsze wskazane w jego uzasadnieniu judykaty, wyrok Sądu Okręgowego

w Kielcach z 12 marca 2019 roku II Ca 72/19 nie publ., LEX nr 2673245 i wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 21 grudnia 2018 roku II Ca 2351/18 nie publ., LEX nr 2638966). Odmienne zapatrywanie opiera się na założeniu, że ustalenie

w umowie pozaodsetkowych kosztów kredytu mieszczących się w granicach,

o których mowa w przywołanym przepisie nie wyłącza kontroli przedmiotowego postanowienia umownego pod względem jego zgodności z innymi przepisami prawa materialnego, w tym m.in. art. 385 ^{( 1)} § 1 kc (podobnie jedynie przykładowo wyroki Sądów Okręgowych: w Poznaniu z 20 maja 2019 roku II Ca 234/19, nie p[ubl., LEX nr 2673206, w Łodzi z 6 lutego 2019 roku III Ca 1840/18 nie publ., LEX nr 2866416, w Olsztynie z 8 marca 2019 roku IX Ca 321/19, nie publ., LEX nr 2667665,

w Suwałkach z 31 stycznia 2019 roku, I Ca 30/19 nie publ., LEX nr 2667253

i również przywołane w uzasadnieniach dalsze orzeczenia). Sąd Okręgowy we Włocławku w składzie rozpoznającym apelację podziela ten drugi pogląd. Pamiętając o specyfice działania instytucji pożyczkowych nie będących bankami i ryzyku prowadzonej przez nie działalności trzeba jednak uwzględnić, że opłatą przygotowawczą lub prowizją może być jedynie taka, która służy pokryciu kosztów rozpatrzenia wniosku o pożyczkę, czy przygotowania i zawarcia umowy lub też innych czynności, mających jednak związek z umową. Mogą one być określone ryczałtowo, lecz ryczałt ten (nawet zakładając zawarty w nim jakiś zysk) musi korespondować z kosztem czynności, jakie rzeczywiście pożyczkobiorca musiał ponieść w związku z umową. Obowiązek wykazania tych okoliczności spoczywa przy tym na pożyczkodawcy czy jego następcy prawnym. W rozpatrywanej sprawie powód temu obowiązkowi nie sprostał, stąd też zastosowanie znalazł przywołany przepis. Uznanie przy tym abuzywności jakiegoś postanowienia umowy skutkuje jego wyeliminowaniem, co oznacza w tej konkretnej sytuacji, że powodowi przysługuje zwrot kapitału z odsetkami kapitałowymi. Uiszczenie przez pozwaną kwoty z tytułu prowizji było przy tym świadczeniem nienależnym w rozumieniu art. 410 § 2 kc.

Powód dochodził zwrotu kapitału w kwocie 4083,30 zł, co oznacza, że uiszczono 14 z 24 rat. W. J. (1) zapłaciła zatem kwotę 2010,32 zł tytułem prowizji. Odsetki umowne od kwoty 4083,30 zł za okres od 29 sierpnia 2018 roku do 28 czerwca 2019 roku wyrażały się kwotą 341,21 zł. Trzeba jednak mieć na względzie, że powód tytułem odsetek kapitałowych domagał się łącznie kwoty 240,30 złotych ( 139,28 zł + 101,02 zł) . Sąd był związany tym żądaniem (art. 321 § 1 kpc),

a zatem cala jego pretensja wynosiła 4083,30 zł + 240,30 zł + 4323,60 złotych. Od tej kwoty należy odjąć nienależnie pobraną opłatę przygotowawczą, co oznacza, że należało zasądzić na rzecz powoda kwotę 2313,28 złotych (4323,60 zł – 2010,32 zł). (...) dochodził wykonania zobowiązania (zwrotu udzielonej pożyczki), a tym samym prawną podstawą rozstrzygnięcia był przepis art. 353 § 1 kc w zw. z art. 720 § 1 kc. Dalej idące powództwo w oparciu o wskazane przepisy

„a contrario” podlegało oddaleniu.

Prawidłowość orzeczenia Sądu I instancji o odsetkach ustawowych za opóźnienie nie nasuwa żadnych zastrzeżeń.

Zmiana zaskarżonego wyroku automatycznie skutkowała konieczności zmodyfikowania rozstrzygnięcia o kosztach procesu. Podstawą orzeczenia w tym zakresie był przepis art. 100 kpc. Koszty powoda to opłata od apelacji (250 zł), wynagrodzenie reprezentującego go radcy prawnego (1800 zł - § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 roku

w sprawie opłat za czynności radców prawnych – tekst jedn.: Dz.U.2018.265) i opłata od pełnomocnictwa (17 zł) – razem 2067 zł. Z kolei koszty pozwanej to wynagrodzenie radcy prawnego i opłata od pełnomocnictwa – łącznie 1817 zł. Powód wygrał sprawę w 33%, a więc należał mu się zwrot 620,10 zł, a pozwanej 1217,39 zł. Różnica w wysokości 597,29 zł podlegała zasądzeniu od powoda na rzecz pozwanej.

Apelacja jako częściowo uzasadniona doprowadziła do zmiany kwestionowanego wyroku (art. 386 § 1 kc), a w pozostałej części podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 kpc. O kosztach procesu za drugą instancję rozstrzygnięto

w oparciu o przepis art. 100 kpc. W apelacji pozwana wygrała sprawę w 67%. Należał więc się jej zwrot kosztów sprowadzających się do wynagrodzenia radcy prawnego (900 zł - § 10 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 2 pkt 4 przywołanego rozporządzenia) w kwocie 603 zł (67 % x 900 zł).

Pozwana była zwolniona od opłaty od apelacji (250 zł). Na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych

w sprawach cywilnych (tekst jedn.: Dz.U.2018.785) w zw. z art. 98 § 1 kpc należało zatem pobrać od powoda 67% tych kosztów czyli 167,50 zł.

SSO Mariusz Nazdrowicz.